W poprzednich postach pisałem m.in. o źródłach światła, w tym chciałbym skupić się na świetle widzialnym, którego rola w życiu każdego z nas jest nie do przecenienia. Przede wszystkim dlatego, że światło widzialne wywołuje wrażenie wzrokowe – przekładając to na prostszy język powiemy, że umożliwia obserwowanie świata: postrzeganie obiektów, widzenie kolorów. Innymi słowy światło widzialne umożliwia nam – ludziom – poruszanie się, komunikowanie z otoczeniem, nabywanie wiedzy; ogólnie rzecz ujmując, determinuje styl i jakość życia. To jednak oczywiście nie wszystko.
Przyjrzyjmy się np. światłu niebieskiemu. Ze względu na większą energię niż pozostałe barwy, może doprowadzić do efektu foto-toksycznego w siatkówce. W przeciwieństwie do światła UV, nie jest blokowane przez elementy optyczne przedniego odcinka oka. Warto w tym miejscu dokonać pewnego sprostowania obiegowych opinii na temat światła niebieskiego – jak dotąd nie ma dowód naukowych wskazujących wprost molekularny wpływ niebieskich fotonów na uszkodzenia fotoreceptorów.
Zdołano jednak zaprezentować pewne zbieżności statystyczne, które dotyczą zwiększenia ryzyka wystąpienia chorób na dnie oka (w szczególności AMD – zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem) wraz ze wzrostem ekspozycji na światło niebieskie.
Wiemy też, że jest ono bardzo łatwo absorbowane przez ludzkie fotoreceptory – łatwość absorbowania światła przez fotoreceptory opisuje krzywa czułości. Maksimum czułości fotoreceptorów „niebieskich” pokrywa się z maksimum emisji światła niebieskiego ekranów LED.
> > > > > > > > > < < < < < < < < <
Światło niebieskie powinno nas zainteresować z jeszcze jednego powodu – jest wychwytywane przez fotoreceptory nie wywołujące wrażeń wzrokowych. Białka melanopsyny znajdujące się w komórkach zwojowych siatkówki pochłaniają światło niebieskie, zamieniając je na impuls nerwowy przesyłany do szyszynki. Powoduje to zahamowanie wydzielania hormonu snu – melatoniny. Jest to mechanizm ewolucyjny. Gdy słońce wstaje, podnosi się temperatura, a niebo staje się niebieskie, wówczas docierające do nas światło (niebieskie) wybudza nas ze snu. Właśnie z tego powodu wieczorna długotrwała praca przy intensywnym oświetleniu emitującym światło niebieskie jest niekorzystna – organizm nie wydziela melatoniny i pojawia się problem z zaśnięciem. Co więcej, wskutek coraz późniejszych godzin zasypiania, ostatecznie przesunięty zostaje cały cykl dobowy.
Niemniej, podobnie jak z ultrafioletem, także w przypadku światła niebieskiego, zupełne pozbycie się go nie byłoby korzystne. Światło niebieskie nie tylko nas wybudza, ale i pobudza do działania, zwiększa ponadto koncentrację i poprawia nastrój – można powiedzieć, że działa jak kawa tylko bez walorów smakowych. Obecnie jest ono wykorzystywane między innymi w fototerapii podczas leczenia depresji sezonowej.
Myślę, że o świetle niebieskim usłyszymy jeszcze nie raz – w końcu ma ono niebagatelny wpływ na człowieka. Zwłaszcza, gdy weźmiemy pod wagę fakt, że coraz więcej dziedzin życia ulega digitalizacji. A przed nią raczej nie ma odwrotu. Czas zatem przejść do rozwiązań chroniących wzrok w naszym cyfrowym świecie, o czym już niebawem, w następnym poście…
Mateusz Grzonka - Optometrysta, Specjalista ds. Szkoleń z Zakresu Optyki
Optyk okularowy i optometrysta, absolwent Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Od 2013 roku Prezes Koła Naukowego Optyki i Optometrii na tym Uniwersytecie, a od 2012 roku członek Polskiego Towarzystwa Optometrii i Optyki. W ramach European Intensive Programme ukończył School on Science Management for Scientists and Engineers na Uniwersytecie w Genui we Włoszech. Obecnie pracuje jako Specjalista ds. Szkoleń w firmie JAI KUDO Polska.
JAI KUDO POLSKA SP. Z. O. O
Poznań, Chodzieska 15,60-418 Poznań
Tel. (61) 652 46 19 Fax. 800 080 139
info@jaikudo.pl
ww.jaikudo.pl
